Normal Gelişme Basamaklarının Ortalamaları

(0-4 Yaş)

Yaşlar

5-12 aylar     Beceri /Davranış

                        Sözel Taklit

• Öksürük, tıkırtı gibi sözel olmayan sesleri taklit.
• Konuşma sesleri, babıldama.
• Yeni kelime taklidi.

Devinsel Taklit

• Fincandan küpü almayı taklit.
• Oyuncaklara uzanmayı taklit.

1-2 yaşlar     Sözel Taklit

• Söylenen 4 kelimenin 2’sini taklit.
• Ağlamayı taklit.
• Gülmeyi taklit.

Devinsel Taklit.

• Kutuya nesne koymayı taklit.
• Basit hareketleri taklit.
• Kağıt katlamayı taklit.
• Tek çizgi çizmeyi taklit.

2-3 yaşlar     Sözel Taklit

• Nesneleri ve vücudun organların adlandırmayı taklit.
• Basit cümleleri taklit.
• 2-3 kelime ya da sayı sıralamayı taklit.

Devinsel Taklit

• Basit ritimleri taklit.
• Ritmik aletleri (davul gibi) çalmayı taklit.
• Birkaç bitişen çizgiyi çizmeyi taklit.
• Başkalarının oyununu taklit.

3-4 yaşlar     Sözel Taklit

• 3-4 sayı dizisini taklit.
• 6 kelimelik cümleyi taklit.

Devinsel Taklit

• Eli yumruk halindeyken başparmağı kıpırdatma.
• Hamurdan şekiller yapabilme.
• Küplerle köprüyü taklit.

ALGILAMA

0-6 aylar        Davranış

• Ellerin hareketine bakılıyor.
• Yakınındaki nesneye uzanıyor.
• Yakınındaki çalan çan sesine başını çeviriyor.
• İnsan sesine başını çeviriyor.

6-12 aylar    

• Yabancıları ayırt ediyor.
• Bezinin ıslandığının farkına varıyor.
• Müzik ve ses iniş çıkışlarını dinliyor.
• Adı söylendiğinde dikkatin veriyor.

1-2 yaşlar

• Önüne delikli tahta konulduğunda deliğini farkediyor.
• Topun hareketini takip ediyor.
• Odanın karşısındaki nesneyi görebiliyor.
• Üç şekli yuvarlak, kare ve üçgen ayırt edebiliyor.
• El hareketlerini anlıyor.
• Yüz ifadelerinden gülmeyi ve ağlamayı ayırt ediyor.
• Kitapta resme bakabiliyor.
• Konuşma seslerini ayırt ediyor.
• Tuvaleti geldiğini anlıyor.
• Tadı ayırt edebiliyor; yenecekleri yenilmeyeceklerden.

2-3 yaşlar

• Parça birleştirme oyunlarında geometrik olmayan şekilleri ayırt edebiliyor.
• Desenleri ayırt ediyor; artı işareti.
• TV’ye ve filmlere bakıyor.

3-4 yaşlar

• Renkleri ayırt edebiliyor.
• Ritmi ayırt edebiliyor.
• Karmaşık geometrik şekilleri ayırt edebiliyor.

KABA MOTOR

3-6 aylar        Beceri /Davranış

• Sırttan karına dönebiliyor.
• Desteksiz ayakta duruyor.

6-12 aylar

• Yardımla yürüyor.
• Hızlı emekliyor.
• Tutunmadan yürüyor.

1-2 yaşlar

• Topu atıyor.
• Yere düşürdüğünü eğilip alabiliyor.
• Yarı yan ve arka arka yürüyor.
• Tek ayak üzerinde anlık durabiliyor.
• Bir nesneyi kısa mesafe taşıyabiliyor.
• Sandalyeden kendi başına iniyor, merdivenden yardımla iniyor.
• Yardımsız merdiven çıkıyor.
• Durduğu yerde zıplıyor.
• Üç tekerlekli bisiklete biniyor.

2-3 yaşlar

• Koşabiliyor
• Parmak ucunda yürüyebiliyor.
• Tek ayak üzerinde 5 saniye duruyor.
• Çömeldiğinde dengesini koruyor.
• Son basamaktan atlayabiliyor.

3-4 yaşlar

• Topu yukarı atıyor.
• Yere sektirilen topu tutuyor.
• Basamakları bir sağ, bir sol ayak inebiliyor.
• Tek ayak üstünde zıplıyor.
• Tek ayak üzerinde 10 saniye durabiliyor.
• Salıncağı başlarken biri itince, o hızı koruyabiliyor.
• Tek ayak üstünde sekiyor.

İNCE MOTOR

3-6 aylar        Beceri/Davranış

• Nesneyi tutabiliyor, çekebiliyor.
• Nesneleri masaya vuruyor.

6-12 aylar

• Nesneyi bir elinden diğerine geçiriyor.
• Küpü avuçluyor.
• Mum boyayı tutuyor.

1-2 yaşlar

• Nesneyi bırakıyor.
• Kağıdı karalıyor.
• Bir eliyle 2 küp tutuyor.
• Düğmeye basıyor, kapı kolunu çeviriyor.
• Oyuncağı, diş macununu, süngeri sıkıyor.
• Kitap sayfasını çeviriyor.
• 2-6 küpü üst üste diziyor.
• Kutuyu açıp, içindekileri boşaltılıyor.

2-3 yaşlar

• Hamurla oynuyor.
• Yumurta çırpacağını çalıştırıyor.
• Şişe ve kavanoz kapaklarını açıyor.
• Makas kullanıyor.
• Boncuk diziyor.

3-4 yaşlar

• Mum boyayı parmakları ile tutuyor.
• Şekilleri birkaç çizgi ile kopya ediyor.
• 9 küpü üst üste diziyor.

EL-GÖZ BÜTÜNLEMESİ

3-6 aylar        Beceri/Davranış

• Kendi el hareketlerini izliyor.
• Uzanıp nesneleri tutuyor.
• Bisküviyi ağzına götürüp kemiriyor.

6-12 aylar

• Küpü bir elden diğerine geçiriyor.
• Kaşık ile fincana vuruyor.
• Parmağını küçük deliğe sokuyor.
• Küpleri fincanın içine koyuyor.

1-2 yaşlar

• Karalıyor.
• Fincanı tutup ağzına götürüyor ve içiyor.
• Çubuğu deliğin içine sokuyor.
• Yuvarlığı, şekil tahtasındaki yuvarlak yerine koyuyor.
• Şekil tahtasının tümünü yapıyor. (yuvarlak, kare ve üçgen).
• Dikey, yatay çizgileri ve yuvarlağa bakarak çiziyor.

2-3 yaşlar

• Sulu boya ile nokta, çizgi ve şekil yapıyor.
• Makas ile kesiyor.
• + şeklini kopya ediyor.

3-4 yaşlar

• 4 boncuk diziyor.
• Baklava şeklinde noktaları birleştiriyor.
• Sektirilen topu tutuyor.
• 7 parçalı bulmacayı bir araya koyuyor.
• Çizgiyi taşırmadan boyama yapıyor.

BİLİŞSEL

3-12 aylar     Beceri /Davranış

• El ve ayak hareketlerini kontrol etmeyi öğreniyor.
• Nesneleri düşürüp atıyor, çekiyor.
• Değişik ses ve jestleri deniyor.
• Oyuncak elinden alınınca kızgınlık ifade ediyor. (kısa süreli)

1-2 yaşlar

• Basit etki tepki öğreniyor. (düğmeye basınca ışık yanar)
• Nesneleri belirli bir örüntü içinde diziyor.
• Oyuncağa uzanmak için çubuğu kullanıyor.
• Nesneleri eşleştiriyor.
• Adını ve bazı eşyalarını tanıyor.
• Aynadan yansıyan nesneyi tanıyıp, adlandırıyor.
• 1-5 vücut organını adlandırıyor.
• Günlük eşyaları adlandırıyor.

2-3 yaşlar

• Basit hikayeleri dinliyor.
• Soyut kelimeleri anlıyor (büyük-küçük, ıslak-kuru).
• Soru sorarak bilgisini arttırıyor.
• İki nesneyi kullanım olarak birleştiriyor. (ayakkabı-çorap)
• Başka kişinin görüş açısını anlamaya başlıyor.
• Saçmalıklara “hayır” ile cevap veriyor. (taşları yer miyiz?).
• Miktar bilinci var (daha az, daha çok, boş*dolu).
• Zaman sırasını anlıyor. (şimdi….zamanı)

3-4 yaşlar

• Niteliklerin adını biliyor: Şekil, renk, doku, tat.
• Nesnelerin kullanımını biliyor (ocak ne işe yarar?).
• Karşılaştırmaları anlıyor (en büyük, en yakın).
• Kişinin cinsiyetini, aile ilişkisi ile tanımlıyor. (o bir baba)
• Geçmiş ve şimdiki zamanları anlıyor.
• 5’e kadar sayıyor, sayı kavramı olarak 2’yi biliyor.

ALICI DİL ANLAMA

3-12 aylar

• Sesin geldiği yöne doğru başını çeviriyor.
• Adına cevap veriyor, tanıdığını belli ediyor.
• Sese ya da el hareketlerine cevap veriyor. (“yukarı gel”, “baş baş).
• Konuşmayı, müziği dinliyor.
• Bazı nesneleri tanıyor: Top, kedi.
• Söz söylenince, elini çırpıyor.

1-2 yaşlar

• Birkaç nesneyi söyleyince veriyor (“bana topu ver”).
• Resimlere 2 dakika süreyle bakıyor.
• Vücut organlarını, adını söyleyince anlıyor.
• Tanıdığı kişilere, hayvanlara, oyuncaklara işaret etmesi istenince işaret ediyor.
• Uyarıları dinliyor (“ona dokunma” gibi).
• Basit kelimeleri guruplayabiliyor (yiyecek, giyecek gibi).

2-3 yaşlar

• Anladığı kelime sayısı hızla artar.
• Karmaşık cümleyi anlar (“Eve gittiğimiz zaman pasta yapacağız”)
• Kullanıma göre ilintiyi anlıyor (“…ne giyersin?”)
• “Nasıl”, “Niçin” izahlarını dinliyor.
• 3000’e yakın kelime anlıyor.
• Birbirleriyle iniltili 2 komut alabiliyor (“Önce…Sonra”).

3-4 yaşlar

• Renklerin adını biliyor (“bana mavi balonu getir”).
• Üç aşamalı yönerge alabiliyor.
• Uzun, sırasal hikayeleri dinliyor.
• İki parçalı isim /sıfat yönergesini yerine getiriyor

(“Bana kırmızı küpü ve mavi topu ver”).

ANLATSAL DİL

1-6 aylar        Beceri/Davranış

• Sesli harfleri çıkartıyor (a, e, ı).
• Kendi başına ve başkalarının konuşmasına babıldıyor, mutluluk ifade eden sesler çıkartıyor.
• Yetişkinlerin konuşma tonunu taklit ediyor.
• Birkaç sesli harfi birleştiriyor.

4-12 aylar

• Tek olarak sessiz harf söylüyor, birkaç sesli harf eli babıldıyor.
• Birbirine ilintili olmayan sesleri ve kelimeleri taklit ediyor.
• Anlamlı sesler çıkartıyor.
• İlk kelimeyi, 2. kelime takıyor (nesne adı ya da kişi), “Anne, palto” (annenin paltosu anlamında).
• Selamlaşma (baş baş gibi) kelimeleri kullanıyor.

1-2 yaşlar

• Anne, baba dışında 3 kelimeyi daha anlamlı olarak kullanıyor.
• Tek heceleri tekrar ediyor.
• Hayvan, araba vb. seslerini çıkartıyor.
• 20 kadar kelime söylüyor.
• “bu nedir?” diye sorulduğunda nesnenin adını söylüyor.
• İsteklerini tek kelime ile ifade ediyor. (“git, daha, yukarı” gibi).
• Kendine adı ile hitap ediyor.
• İki kelimelik cümlecikler yapıyor (“araba git”, anne gel).
• Özneleri ve aidiyet eklerini söylemeye başlıyor.

2-3 yaşlar

• 3-4 kelimelik cümleleri tekrar ediyor (“sen top al”).
• Söylediği kelime 200’e çıkıyor.
• Birkaç tekerleme ezberliyor.
• Eylemlerin şimdiki zaman eklerini kullanıyor.
• Kısa cümleleri tam olarak kurabiliyor.
• Ses tonu ile soru cümlesi oluşturuyor (“Parka gidiyoruz”).
• “Hayır”, “istemem” dışında olumsuzluk ifade eden kelimeler kullanıyor.

3-4 yaşlar

• Kelime bilgisi 900’e ulaşıyor.
• Doğru soru cümlesi kuruyor (“O bir köpek mi”).
• Kendi kendine uzunca konuşuyor, hayali hikayeler anlatıyor.
• Yakın zamandaki olayları anlatıyor.
• 6-7 kelimelik cümleler kuruyor.
• Çoğul eklerini ve eylemleri doğru kullanıyor.
• Ses tonunu, vurgulamak için doğru kullanıyor.

ÖZBAKIM

5-12 aylar     Beceri/Davranış

• Kaşığı eline alıyor.
• Peksimeti yiyor (çiğniyor).
• Eliyle yemek yiyor.
• Bir yetişkin bardağı tutarsa, bardaktan içebiliyor.
• Annesi giydirirken, kollarını uzatarak yardım ediyor.

1-2 yaşlar

• Ev içinde kendi başına dolaşıyor.
• Yardım ile tuvalet üzerinde duruyor.
• Bardaktan içiyor.
• Çorabını çıkarıyor.
• Kendisi kaşıkla yiyor.

2-3 yaşlar

• Palto ve giysisini çıkarıyor.
• Kazak gibi basit üstü giyiyor.
• Kilotunu indiriyor.
• Gündüzleri tuvalet kontrolü var.
• Söylendiğinde oyuncaklarını toplayıp yerine koyuyor.
• Yardımla ellerini yıkıyor, kuruluyor.
• Büyük düğme ile çıt çıtları açıyor.
• Giysilerini askıya takıyor.
• Kendini tehlikelerden koruyor, bir yerini incitince haber veriyor.

3-4 yaşlar

• Yardım görmeden sürahiden suyunu, bardağa koyuyor.
• Bıçakla ekmeğine tereyağı, reçel sürüyor.
• Tek başına tuvaletini yapıp çıkıyor.
• Dişlerini kendisi fırçalıyor.
• Yardım ile banyosunu yapıyor, kendi başına kurulanıyor.
• Kendi başına soyunup giyinebiliyor. Sadece bağlayamıyor.
• Okul taşıtına kendisi binip, iniyor (yardımsız).
• Yabancılara güvenmiyor.

SOSYAL DAVRANIŞ

2-12 aylar     Beceri/Davranış

• Herkese gülümsüyor, kahkaha atıyor.
• Yetişkinlere mutluluk ve mutsuzluk ifade ediyor.
• Esas bakıcısı ile ahbaplık ediyor.
• Yabancılardan korkmaya başlıyor.
• Oyuna katılıyorsa (ce-e gibi).
• Özel ilgi istiyor.

1-2 yaşlar

• Gereksinimi olunca yardım istiyor.
• Yetişkinlerden ilgi ve ilgilerinin devamını istiyor.
• Sırasını bekliyor, duruma uyum sağlıyor.
• Başarılarından gurur duymaya başlıyor.
• Sevgi, hoşnutluk öfke ve kıskançlık duygularını gösteriyor.
• Yaşıtlarının, kardeşlerinin dostluğunu istiyor.
• İnat başlıyor. En çok “hayır” kelimesini kullanıyor.
• Yetişkinlerin yakınında kendi başına oynamaya başlıyor.

2-3 yaşlar

• Kendisi oyun kuruyor.
• Hayali oyunlar başlıyor.
• Başkalarını mutlu etmek istiyor.
• Arkadaşlarını taklit ediyor, oyuncaklarını değiş tokuş ediyor.
• Basit gurup oyunlarına katılıyor.
• Arkadaşları ile evcilik oynuyor.
• Zıtlaşıyor, aşırı duygu ve öfke gösterisinde bulunuyor.
• Her gün aynı şeyleri tekrar etmekten hoşlanıyor.
• İnsanları selamlıyor, onların selamlarını cevaplıyor.

3-4 yaşlar

• Başkaları ile alış verişe gidiyor.
• Oyuncak ve eşyalarını paylaşabiliyor; sıraya girmesini biliyor.
• Arkadaşlık kurmayı seviyor.
• Başkalarını, konuşarak ya da rol yaparak eğlendiriyor.
• Oyunda kurallara uymayı öğreniyor.
• Kendine güvensizlik, naz yapmak, kekelemek başlayabilir.
• Yetişkinlere, ev ve bahçe işlerinde yardım etmeye başlar.