Sensory Profili (Duyu Profili)  Testi :

Prof. Ferda Dokuztuğ Üçsular
Uzm.Fzt. Ümmühan Çöpkes

Sensory Profili Testi; 3-10 yaş arası çocuklara uygulanan duyu profili testidir. Çocuğun günlük yaşamında birebir iletişimde olduğu kişi (ebeveyn veya bakıcı) Duyu Profili Testi’nin toplam 125 sorusunu cevaplandırır. Test ve puanlama şekli tanıtıldıktan sonra, ebeveynlerin çocuklarının davranışlarını yansıtan cevapları işaretlemesi istenir. Test uygulanırken sorulara en doğru cevap verebilecek ortam hazırlanrı ve ebeveynler ortalama 30 dakikada testi tamamlar.

Duyu Profili Testi üç ana bölümde yapılır:

• Duyusal İşlem: Duyu bütünlüğü için gerekli olan duyuların işlemlenmesindeki problemin seviyesi belirlenir.
• Modülasyon (Konsantrasyon): Modülasyon için gerekli olan duyuların davranışa geçişlerini sağlayan endurans ve tonusla ilgili fiziksel özelliklerin, hareketlerin ve aktivitelerin durumunu belirlenir.
• Davranışsal ve Duygusal Cevaplar: Alınan duyusal girdilerin davranışsal ve duygusal cevaplara dönüştürülmesindeki normal değerlerden sapma durumu değerlendirilir.

 

Her ana bölümün alt grupları (toplam 14 bölüm, 125 soru) testlenir.  Bu bölümler:

1- Duyusal İşlem

• Duyma İşlemi (8 soru)
• Görme İşlemi (9 soru )
• Vestibüler İşlem (11 soru )
• Dokunma İşlemi (18 soru )
• Çoklu Duysal İşlem (7 soru )
• Oral Duysal İşlem (12 soru )

2- Modülasyon

• Endurans ve Tonusla İlgili Duysal İşlem (9 soru )
• Hareket ve Vücut Pozisyonu ile İlgili Düzenlemeler (10 soru )
• Aktivite Seviyesini Etkileyen Hareket Düzenlemeleri (7 soru )
• Duygusal Cevaplarını Etkileyen Duyusal Girdilerin Düzenlenmesi (4 soru )
• Duygusal Cevapları ve Aktivite Seviyesini Etkileyen Görsel Girdilerin Düzenlenmesi (4 soru )

 

3- Davranışsal ve Duygusal Cevaplar

• Duygusal ve Sosyal Cevaplar (17 soru )
• Duyusal İşlemin Davranışsal Sonuçları (6 soru )
• Tepki Verme Eşiğini Tanımlayan Maddeler (3 soru )

 

Test sırasında her soruda belirtilen davranışı, çocuğun ne sıklıkla yaptığı sorulur.

Her soruda cevap olarak:

Her zaman           (normal davranış süresi zamanın % 0’ı)

Sıklıkla               (normal davranış süresi zamanın % 25’i)

Ara sıra               (normal davranış süresi zamanın % 50’si)

Nadiren              (normal davranış süresi zamanın % 75’i)

Hiçbir zaman     (normal davranış süresi zamanın % 100’ü)

Seçeneklerinden birinin işaretlenmesi istenir.  İstatistik değerlendirme yapılırken “Her zaman” 1 puan ve “Hiç bir zaman” 5 puan olmak üzere 1 den 5’e kadar puanlama yapılır. Bu değerlendirmede 1 puan duyu profili ile ilgili en bozuk davranışın olduğu durumu ve 5 puan tamamen normal davranışın olduğu durumu gösterir. Toplam 125 sorudan elde edilen cevaplar “ham puan olarak” kabul edilir.

Duyu profili testinin sonuçları 3 farklı açıdan yorumlanır:

1- Davranışsal ve Duygusal özelliklerinin yorumlanması:

Burada 4 alt grup ele alınır. Her alt grupla ilgili soruların ham puanları toplanarak normalden farklı davranışların olup olmadığına karar verilir.

Davranışsal ve Duygusal özelliklerinin yorumlanmasında ele alınan alt gruplar:

• Kayıt: Bu test, çocukların görme seviyesini ve uyarıyı algılamasını belirler. Normal değerlerden sapması fazla olan çocukların objeleri algılama farkındalığı diğer çocuklara göre daha azdır. Bu çocuklar çevredeki eşyalarla ilgilenmezler, komutlara ilgi göstermezler ve verilen görevi yerine getiremezler. Beyindeki duyu bütünleme bozukluğu kayıtla ilgiliyse çocukların vestibüler yanıtında azalma (hyporesponsive) olur.
• Araştırma: Bu test, çocukların çevreleriyle olan ilgilerini ölçer. Bu çocuklar çevreleriyle ilgilendikleri için günlük yaşamdaki aktiviteleri öğrenebilirler ancak  tedirgin yaklaşırlar. Normal değerlerden sapması fazla olan çocuklar, farklı duyulardan zevk alırlar ve farklı duyu tecrübelerinin artırılmasını isterler. Çevredeki fazla uyarılar dikkat dağınıklığı oluşturduğu için verilen işi bitiremezler.
• Hassasiyet: Bu test, çocukların duyuları algılamadaki kapasitesini ölçer. Yüksek kapasiteye sahip olanlar, yüksek duyu aktivasyonu sebebiyle hiperaktiftirler ve bu çocuklar fazla aktif oldukları için verilen görevi yapmakta zorlanırlar. Normal değerlerden sapması fazla olan çocuklar,  diğer insanlara göre daha fazla uyarıların ayrıntılarını algılar. Her türlü duyuyu sınıflama yapmadan aldıkları için odaklanma problemi oluşur ve verilen işi zamanında bitiremezler.
• Kaçınma (Savunma): Bu test, çocukların uyarıya tepkisini belirler. Normal değerlerden sapması fazla olan çocuklar kendilerini duygusal olarak korumaya alırlar ve çevredeki uyarılarla ilgilenmezler. Bu çocuklar, kendilerini çevreden gelen uyarılara kapattıkları için tehlikeyi algılayamazlar ve kendilerini   Ayrıca yalnız olmayı severler ve verilen görevi yapamazlar.

2- Duyusal işlemlerin yorumlanması:

Burada Duyu Profili Testi’nin 3 ana bölümü olan “Duyusal İşlem”, “Modülasyon” ve “Davranışsal ve Duygusal Cevaplar” bölümlerinin içerdiği 14 alt grup ayrı ayrı değerlendirmeye alınır.

3- Modülasyon (Konsantrasyon) özelliklerinin yorumlanması:

Burada 9 faktör ele alınır. Her faktörle ilgili soruların ham puanları toplanarak normalden farklı davranışların olup olmadığına karar verilir.

• Duyusal girdi arama
• Duygusal tepki
• Düşük endurans/tonus
• Oral duyusal hassasiyet
• Dikkatsizlik/dikkat dağınıklığı
• Zayıf kayıt
• Duyu hassasiyeti
• Hareketsiz
• Algısal ince motor